چربی شکم و پهلو برای بسیاری از افراد فقط یک دغدغه ظاهری نیست، بلکه زنگ خطری برای سلامتی است. حتی کسانی که وزنشان طبیعی است، ممکن است به دلیل تجمع چربی در این نواحی، در معرض بیماری‌های مزمن قرار بگیرند. برای فهم علت چاقی شکم و پهلو باید ترکیبی از عوامل ژنتیکی، هورمونی، رفتاری و سلولی را بررسی کنیم.
چربی کجا ذخیره می‌شود و چرا مهم است؟
با وجود این‌که هنوز همه عوامل تعیین‌کننده محل ذخیره چربی در بدن کاملاً شناخته نشده‌اند، تحقیقات نشان می‌دهد محل ذخیره چربی نقش کلیدی در خطر ابتلا به بیماری‌های مختلفی که بر اثر چاقی ایجاد می شوند، دارد.
به طور کلی، چربی زیرجلدی یا محیطی (مثل ران و باسن) مکان سالم‌تری برای ذخیره انرژی است و حتی می‌تواند تا حدی اثر محافظتی داشته باشد. مقاله ی علت چاقی رانها و چاقی موضعی چیست؟ می تواند اطلاعات دقیق تری در این زمینه به شما بدهد.. نمونه بارز این موضوع، الگوی گلابی‌شکل بدن در زنان قبل از یائسگی است که باعث می‌شود نسبت به مردان هم‌سن خود، کمتر دچار بیماری‌های قلبی و متابولیک شوند.
اما با عبور زنان از دوران یائسگی، توزیع چربی تغییر کرده و چربی احشایی (در اطراف اندام‌های داخلی شکم) افزایش می‌یابد. این تغییر باعث از بین رفتن مزیت قبلی و حتی افزایش خطر بیماری‌های مزمن می‌شود.
در مردان، این الگوی سیب‌شکل تقریباً در تمام طول عمر وجود دارد و با خطر بالای فشار خون، دیابت و مشکلات قلبی همراه است. رژیم غذایی برای لاغری شکم می تواند به افرادی که از چاقی موضعی در ناحیه شکم شکایت دارند کمک کند.
چرا چربی احشایی خطرناک‌تر است؟
چربی که در اندام شکمی شما بین روده ها و سایر اندام ها قرار می گیرد، چربی احشایی نام دارد. این چربی از سایر چربی ها بدن شما خطرناک تر است.
از آنجاییکه چربی احشایی به دلیل محل تجمع خود که نزدیک اندام های حیاتی بدن است می تواند مستقیما وارد جریان خون و کبد شود و عملکرد درست بدن را مختل کند.
از طرف دیگر تحقیقات جدید نشان می دهد که همه ی سلول های چربی شبیه هم نیستند. حساسیت به انسولین، سرعت تجزیه چربی، نوع هورمون‌های ترشحی (آدیپوکین‌ها) و حتی تعداد میتوکندری‌ها در سلول‌های چربی مناطق مختلف بدن فرق دارد. این تفاوت‌ها منجر به اثرات متابولیکی متفاوت و در نتیجه، میزان خطر متفاوت می‌شود.
6 علت چاقی شکم و پهلو چیست؟
1-ژنتیک
برخی از افراد از نظر ژنتیکی مستعد ذخیره چربی در نواحی خاصی مانند شکم، باسن یا ران هستند.
2-هورمون‌ها
هورمون‌ها، از جمله انسولین، کورتیزول و هورمون‌های جنسی (استروژن و تستوسترون)، می‌توانند بر محل ذخیره چربی بدن تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، عدم تعادل در سطح انسولین می‌تواند منجر به تجمع چربی در اطراف ناحیه شکم شود، در حالی که هورمون‌های جنسی می‌توانند بر توزیع چربی به روش‌های خاص جنسیتی تأثیر بگذارند.
3-سبک زندگی
سبک زندگی بی‌تحرک، رژیم غذایی فاقد مواد مغذی ضروری، سطح بالای استرس و خواب ناکافی، همگی می‌توانند در افزایش چربی شکم نقش داشته باشند.
4-سن
معمول است که افراد با افزایش سن، چربی بیشتری در اطراف شکم ذخیره کنند. با افزایش سن، هورمون‌ها تغییر می‌کنند و وزن افزایش می یابد. توزیع چربی نیز تغییر می‌کند، به این معنی که افراد چربی بیشتری در اطراف تنه و چربی کمتری در بازوها و پاها دارند.
5- خواب ناکافی
کم‌خوابی تعادل هورمون‌های گرسنگی و سیری را برهم می‌زند و میل به غذاهای پرکالری را بیشتر می‌کند.
6- مصرف الکل
الکل هم کالری زیادی دارد و هم توانایی بدن در چربی‌سوزی را کاهش می‌دهد.
مشکل چربی شکم
چربی اضافی شکم یک نگرانی عمده برای سلامتی است زیرا با خطر بالاتر ابتلا به بیماری‌های مزمن مختلف، از جمله موارد زیر مربوط است.
- بیماری قلبی
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- دیابت نوع 2
- زوال عقل
- انواع خاصی از سرطان
- سکته مغزی
- کاهش کیفیت زندگی
انواع مکان های ذخیره چربی در بدن
زیرپوستی
این چربی زیر پوست، اما بالای عضلات است. چربی “قابل جمع شدن”. در سراسر بدن یافت می‌شود، اما عمدتاً در شکم، باسن، رانها و قسمت بالای کمر قرار دارد. در برخی مناطق به دو لایه عمیق و سطحی تقسیم می‌شود. چربی زیرپوستی به عنوان ذخیره انرژی، منبع بسیاری از هورمون‌ها (بله، چربی یک اندام غدد درون‌ریز ضروری است و ما نباید سعی کنیم مقدار زیادی از آن را از دست بدهیم)، عایق و کنترل دمای بدن و بالشتک برای محافظت در برابر ترومای غیرنافذ عمل می‌کند.
احشایی
این چربی در حفره شکمی، اطراف اندام‌ها است. مکان‌های خاص: به عنوان مثال، اطراف مفاصل، پشت چشم و در مغز استخوان.
چربی نابجا
این چربی در مکان‌های غیرطبیعی، درون اندام‌هایی مانند کبد، لوزالمعده، قلب و ماهیچه ذخیره می‌شود. چربی نابجا عملکرد اندام را تغییر می‌دهد و می‌تواند باعث بیماری‌های مزمن شود. این چربی فقط در اضافه وزن/چاقی یا در برخی بیماری‌ها وجود دارد.
سخن آخر
به نظر می‌رسد مهم نیست چقدر ورزش می‌کنید یا چه رژیم غذایی دارید، چربی‌های سرسخت شکم، رانها و باسن شما از بین نمی‌روند. به احتمال زیاد ژنتیک تعیین می‌کند که بیشتر چربی‌های شما کجا جمع شوند، اگرچه زنان علاوه بر شکم و باسن، چربی اضافی در ناحیه ران ها نیز دارند. در این مقاله به بررسی مهمترین علت چاقی شکم و پهلو پرداختیم با کنترل این عوامل می توانید چربی سرسخت ناحیه شکم و پهلوی خود را از بین ببرید.
